Tarihteki Kadın Aktivistler(Eylemciler) Kimlerdir?

 Öncelikle aktivist kelimesi nedir onu açıklamak isterim. Aktivist eylemci, savunucu, militan demektir. Onaylanmış ya da onaylanmamış bir şekilde belli bir görüşü savunan kişilerdir. Bu kadınlar tarihte şimdiki bazı haklara sahip olmamızı sağlayan insanlardır. 

Alice Paul

Alice Paul ilk kez kadınların oy verebilmesini sağlayan kişidir. Alice Paul ''Herhangi bir kadının eşitlik mücadelesi kazandı demesi kadar gurur verici bir şey yok . Bu sadece başlangıç'' demiştir. Kadınların eşit haklar doğrultusunda bir değişikliğe gitmesi gerektiğini savunan Alice Paul, Lucretia Mood adında bir kongre düzenleyerek ne gibi değişiklikler yapılması gerektiğini tanıttı. On yıl boyunca herhangi bir adım atamadı Paul. Diğer kadınlar bu değişikliğe onay verirsek, kadınlara verilen diğer hakların kaybolacağından korkmuşlardı. Sonunda 1972 yılında Eşit Haklar değişikliği kabul edildi. Alice Paul bu değişikliğin onaylanacağını düşünerek öldü ama devlet sayı yeterli olmadığı için değişikliği onaylayamadı. 

Margaret Sanger

Kadınların doğum kontrol haklarının olduğunu savunan ve ortaya çıkaran aktivistir. 1921 yılında Amerikan Doğum Kontrol Ligi'ni kurdu. İki yıl ardından Doğum Kontrol Klinik Araştırma Bürosu kurdu. Burada hastaların kayıtlarını tutmaya başladı. 1936'da doğum kontrol hapının ithal edilip satılması yönünde fikirde bulunan Sanger'ın bu fikri 1938 yılında bir ankette % 79 oranında bir doğruluk payı aldı. 

Rosa Parks

Dış görünüşünden ve ayrımcılıktan dolayı koltuğunu beyaz bir yolcuya bırakmayı reddeden Parks, bu direniş hareketi ile sivil haklar hareketinde ikonik bir figür haline geldi. 1955 yılında gerçekleşen bu olay büyük bir direnişti o yüzden Parks sivil itaatsizlik nedeniyle tutuklandı. Ayrışma ve itaatkar protestosunun önemli bir figürü haline geldi.

Betty Freidan

Cinsiyet eşitliğini savunan Betty, 1963 yılında Feminist Mistik adında bir kitap yayınladı. Kadın Ulusal Organizasyon'a yardımcı oldu ve feminizmde ikinci dalga liderlerden biri oldu. İş yerlerinde ve sosyal hayatta kadına eşit haklar verilmesini destekleyen Betty, 1970 yılında Kadınlara Eşitlik için grev yaptı. Bu grevde New York'ta 20.000'in üzerinde kadın topladı. 

Coretta Scott King

Martin Luther King'in eşi olan Coretta Scott King, Amerikalı Sivil Haklar hareketinde önemli bir rol oynadı. Eşinin suikastinden sonra, Afrika- Amerikalı, LGBT'li , kadın haklarını içeren birçok konuyu genişletti. 1968'de eşinin çalışmalarını devam ettirmek için King Merkezi'ni kurdu, dünya çapında birçok protesto ve mitingde konuşmacı olarak yer aldı. Vatandaşların Oy Pusulalarının serbest kullanımını korkutmak ve soğutmak için Amerika Birleşik Devletleri avukatı olarak ofisinin gücünü kullanan herkes mahkemelerimize yükseltilmemelidir." demiştir. 

Heather Jarvis ve Sonya Barnett

Tecavüz edilen kurbanlar için mücadele başlatan bu ikili, Slutwalk Toronto yürüyüşünde tanıştılar. Bu yürüyüş sırasında bir Toronto polisi '' Kadınlar mağdur olmak istemiyorlarsa, fahişe gibi giyinmeyi bırakmalılardır'' demiştir. Bunun üzerine dünyanın dört yanındaki fahişeleri toplayarak, rızanın tek önemli şey olduğunu göstermek adına yürüyüş yaptılar. 

Wangari Maathai 

Kenya doğumlu Wangari Maathai, ağaçların dikilmesi, kadın hakları ve doğayı koruma gibi çevresel hareketler ile ilgili Green Belt Hareketini ortaya çıkardı. Nobel Barış Ödülü'nü kazanan ilk kadın olan Wangari, 2011 yılında hayata gözlerini yumdu. Afrika'da ağaçların dikilmesi, bitki fidanlıklarının inşa edilmesi için yorulmadan çalıştı. 

Malala Youzafzai 

Eğitim için mücadele eden Malala, Pakistan'da bir çocukken, bir blogta kadınların genç yaşta okula neden gitmesi gerektiğini, ülkenin eğitim sistemini durumunu anlatan bir yazı paylaştı. Genç yaşında konuşmacı olan Malala, Taliban tarafından suikasta uğratıldı. İyileştiğinden bu yana da dünya çapında eğitimle ilgili gelişmeler sunmaya devam etti. 2013 yılında kendi hayatını anlatan '' I am Malala'' (Ben Malala) adlı bir kitap yayınladı. 2014 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.

Obiageli Ezekwesili

2014 yılında Nijerya'da okuldan kaçırılan yüzlerce çocuk için mücadele başlatan Obiageli, Eski Federal Eğitim Bakanı ile birlikte ''Kız Çocuklarımızı Geri Getirin'' (Bringbackourgirls) adında bir kampanya başlattı. Bu kampanya bir mitingde başladı ve sosyal medyada aynı adla hashtag oluşturuldu. Bunun üzerine Nijerya hükümeti harekete geçti. Bu hareketinden sonra kaçırılan çocukların olayları gibi gelecekte önlerine çıkacak hareketler için güvenlik istedi. 

Gloira Steinem

Kadınların özgürlüğü savunan Gloria,1963 yılında Show dergisinde bir makale yazmak için Playboy Kulüpte garson olarak çalıştı. Daha sonra New York dergisinde kadın hakları, ev içi şiddet ve politik konularla ilgili yazılarını yazmaya devam etti. Bu yazıları kadınların bugünkü özgürlük haklarına yardımcı oldu. Kadınlara sosyal adaleti, bağımsızlığı kazandırarak onlara cesaretlenmeleri için ses oldu. 2015 yılında '' My Life on The Road'' adlı kitabını yayınladı. 

Eleanor Roosevelt

1922'de Kadınlar Ticaret Birliği Ligine katıldıktan sonra, eşi Rose Schneiderman gibi arkadaşlarını onunla tanıştırdı. Kadın işçileri anlamak için ona yardım etti. Eleanor siyasi alanda Al Smith'in 1928'deki başkanlık yarışında kadın faaliyetleri koordine etti ve daha sonra eşinin başkanlık kampanyaları üzerinde çalıştı. Eşi başkan olunca Eleanor kadın faaliyetleri ile ilgili konferanslar, raporlar vererek yeni bir pozisyona geçiş yaptı. Eşi öldükten sonra da faaliyetlere devam eden Eleanor, John F. Kennedy yönetiminde eşit haklar olması gerektiğini açıkça belirtti. Başta itiraz edilmesine rağmen kabul edildi. 

Maud Wood Park

Hem Oy veren Kadınlar Birliği'nin başkanı hem de kadın grupları tarafından tercih edilen yasaları ortaya çıkarmak için başkanlık etmeye ve kadın kongre ortak çalışmaların oluşturulmasına katkı sağlamıştır. Park 1922 yılında bir milletin kadın vatandaşının yabancı bir milletin yabancı bir vatandaşıyla evlenebilmesini yasa haline getirdi. 

Mary McLeod Bethune

Afrika kökenli Amerikalı kadınlar oy veremiyorlar diye harekete geçti. Kadınlara okuryazarlık testlerini nasıl geçeceklerini öğretti. Siyahi kadınları savunmak için 1935'te Ulusal Zenci Kadınlar Konseyi'ni kurdu. Ulusal Gençlik yönetiminde Negro biriminde başkan olarak yer aldı ve bu onu hükümetteki en yüksek rütbeli Afrikalı Amerikan kadın yaptı. Bunun için de '' Benden sonra gelen düzinelerce Zenci kadını görselleştirdim, yüksek güven ve stratejik öneme sahip pozisyonları doldurdum.'' diye söylemiştir. 

Molly Dewson

Oy kullanma haklarından sonra hem demokratik hem de cumhuriyet kadınları ikiye ayırdı. Ama Molly cumhuriyet partisine yöneldi ve kadınların yeni politik güçlere ulaşmasına yardımcı oldu. Eleanor Roosevelt ile beraber çalışan Molly seçimlerde kadınlara yardım etti. Seçimler bittiğinde kadınları siyasi atamalar yapması için yüreklendirdi. Bu sayede Francis Perkins'in sekreteri olmasını, Ruth Bryan Owen'in Danimarka Büyükelçisi olarak atanmasını sağladı. 

Türk Kadın Aktivistleri

Necile Tevfik

1930'lu yıllarda sosyal sorumluluk projelerinde yer alan Necile Tevfik, kadın hareketi mücadelesinde yer almıştır. 1932 ve 1935 yıllarında Türk Kadın Birliği yönetim kurulu olarak görev yapmıştır. Hayatı boyunca kadınların özgürlük ve eşitlik mücadeleri için çalışmıştır. Türkiye'de kadının medeni durumu ile ilgili yazdığı yazı uluslararası dergilerde yayınlanmıştır. 1964 yılında hayata gözlerini yummuştur. Balat'ta bulunan Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı'nda 132 adet eseri muhafaza edilmektedir. 

Jale Yasan

12 Eylül darbesi sırasında kapatılan Uluslararası Kadın partisinin kurucularından birisidir. Bu parti 1972 yılında kurulmuş fakat 1981 askeri darbeden dolayı kapatılmıştır. Aynı zamanda ünlü bir ressam olan Jale Yasan, sergilerine İsmet İnönü, Cevdet Sunay gibi isimleri ağırlamıştır. Eserleri ile ilgili yazılan makaleler yerli ve yabancı basında yer almıştır. 

Duygu Asena

Kadının Adı Yok adlı kitabın sahibi Duygu Asena, Atatürk'ün yaveri aynı zamanda o dönemdeki Ali Şevket Öndersev'in torunudur. Kadının Adı Yok adlı kitap müstehcen bulunduğu için 1988 yılında kaldırıldı. Davalar sonucunda tekrar yayınlanan kitap daha sonradan Atıf Yılmaz yönetmenliğinde filme alındı.

Pınar Selek

Türk Feminist dergi Amargi'nin kurucu editörlerinden birisi olan Pınar Selek, aynı zamanda Amargi Kadın Dayanışma Kooperatifinin kurucularından da birisidir. Barışamadık, Sürüne Sürüne Erkek Olmak gibi , 2'si çocuklar için 6 adet eseri bulunmaktadır.